Ból gardła

Ból gardła jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt lekarskich. Występuje u osób w każdym wieku, zwykle w miesiącach wiosennych i jesiennych. Tę przykrą i uciążliwą dolegliwość należy skutecznie zdiagnozować i leczyć, dostosowując sposób terapii do sytuacji pacjenta.

Dlaczego boli gardło?

Czynników sprawczych bólu gardła jest wiele, jednak w zdecydowanej większości przypadków u jego podstaw leży stan zapalny błony śluzowej gardła, mający podłoże infekcyjne. Zawsze znaczenie ma właściwe rozpoznanie choroby, a następnie włączenie odpowiedniego, skutecznego leczenia, dostosowanego do potrzeb i możliwości pacjenta.

Przyczyny bólu gardła

Najczęstszą przyczyną bólów gardła są zakażenia wirusowe, odpowiedzialne aż za 70–85% stanów zapalnych w obrębie gardła i migdałków u dzieci oraz 90–95% u osób dorosłych. Spośród patogenów na szczególną uwagę zasługują: rhinowirusy, adenowirusy, koronawirusy, wirusy Coxackie, grypy, paragrypy, wirus Epstein-Barr oraz Herpes simplex. Inną grupą mikrobów wywołujących tego rodzaju dolegliwości są bakterie, zwłaszcza szczep Streptococcus pyogenes, należący do paciorkowców beta-hemolizujących grupy A.

Warto w tym miejscu stwierdzić, że u podstaw opisywanego objawu leżą nie tylko czynniki infekcyjne. Główną przyczyną przewlekłego i nawracającego bólu gardła jest chroniczne zapalenie błony śluzowej tej okolicy, wywołane przez czynniki zewnętrzne, takie jak:

  • dym papierosowy,
  • spożywanie nadmiernych ilości alkoholu,
  • ekspozycja na suche, zanieczyszczone powietrze i drażniące związki lotne.

Czynniki wewnętrzne:

  • niedoczynność tarczycy,
  • choroba refluksowa przełyku,
  • eozynofilowe zapalenie przełyku,
  • przepuklina rozworu przełykowego przepony,
  • niewydolność nerek,
  • cukrzyca,
  • niedobory witamin,
  • alergie i przewlekłe zapalenie nosa oraz zatok.

Wraz z rozwojem medycyny zauważono, że ból gardła niekiedy ma również podłoże neurologiczne i może zostać wywołany przez neuralgię nerwu językowo-gardłowego czy zespół mięśniowo-powięziowy, wynikający ze zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa szyjnego. Należy także mieć na uwadze, że długotrwały ból gardła, z towarzyszącymi mu zaburzeniami połykania i obecnością guza na szyi świadczy zazwyczaj o rozwijającym się procesie nowotworowym.

Diagnostyka – jakie badania trzeba zrobić?

Postępowanie diagnostyczne rozpoczyna się zwykle od przeprowadzenia dokładnego wywiadu z pacjentem oraz szczegółowego badania przedmiotowego. Typowa dla infekcji wirusowych jest zaczerwieniona i rozpulchniona błona śluzowa gardła, nierzadko z obecnością drobnych, wodnistych pęcherzyków na jego tylnej ścianie. Z kolei w przypadku zakażeń o etiologii bakteryjnej obserwuje się malinowe gardło, któremu zwykle towarzyszą rozpulchnione migdałki z białawym nalotem oraz powiększone, bolesne podczas palpacji węzły chłonne szyjne.

U niektórych pacjentów pomocne mogą być badania laboratoryjne, do których należą: morfologia krwi obwodowej, oznaczanie swoistych przeciwciał, CRP, wykonanie testu antygenowego dla paciorkowców z grupy A lub wymazu z gardła. Wykonanie badań obrazowych na ogół nie jest zalecane, są one natomiast niezbędne w przypadku podejrzenia procesu rozrostowego.

Sposoby na ból gardła – domowe i farmakologiczne

Leczenie tej dolegliwości jest uzależnione od określenia ich przyczyny. W przypadku infekcji wirusowej z reguły wystarczające okazuje się postępowanie objawowe, polegające na zastosowaniu leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i obkurczających błonę śluzową. Ważne jest również zachowanie odpowiedniej wilgotności powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa chory.

Z kolei zakażenie bakteryjne, oprócz wspomnianych wyżej preparatów, które działają wspomagająco, wymaga włączenia antybiotyku, zazwyczaj w postaci doustnej. Bóle gardła, u podstaw których leżą schorzenia internistyczne, wymagają specjalistycznego leczenia gastroenterologicznego, nefrologicznego, diabetologicznego, endokrynologicznego lub alergologicznego, natomiast leczenie nowotworów gardła obejmuje przede wszystkim radioterapię.

Należy również dodać, że w każdym przypadku, niezależnie od przyczyny choroby, warto rozważyć leczenie miejscowe, które z całą pewnością przyniesie ulgę pacjentowi i poprawi komfort jego życia. Co zrobić, gdy boli gardło? Można stosować preparaty w postaci tabletek do ssania lub aerozoli o właściwościach odkażających i znieczulających. Redukcję dolegliwości bólowych gardła uzyskamy także, wykorzystując tzw. domowe sposoby wśród których znajdują się m.in.: picie naparu z szałwii i rumianku, napojów z dodatkiem miodu, a także spożywanie czosnku (źródło: 2. M. Rygalski, E. Zawisza, “Sprawdzone metody leczenia bólów gardła”, w: Lek w Polsce, VOL 25 NR 8’15 (291)).

Przeczytaj też:

Kaszel

Często go ignorujemy, choć bywa objawem poważnych chorób, a nieleczony prowadzi do powikłań. Jak rozpoznać rodzaj kaszlu? Jak sobie z nim poradzić domowymi sposobami, a kiedy lepiej udać się do lekarza?

Przejdź do artykułu
Zapalenie zatok przynosowych

Mianem zapalenia zatok przynosowych określa się stan zapalny obejmujący swoim zasięgiem błonę śluzową jamy nosowej oraz zatoki przynosowe. To jedno z najczęstszych schorzeń górnych dróg oddechowych, występujące głównie wiosną oraz jesienią.

Przejdź do artykułu
Bóle mięśni

Ból mięśniowy, znany również jako mialgia oraz mięśnioból, jest jedną z częściej spotykanych dolegliwości i może sygnalizować wiele patologii. Dlatego właśnie nie należy go lekceważyć.

Przejdź do artykułu