Leczenie przeziębienia

Mimo że Polska na tle innych krajów Europy wyróżnia się największym odsetkiem zwolnień lekarskich, to jednak Polacy chodzą przeziębieni do pracy. A trzeba pamiętać, że przeziębienia nie wolno lekceważyć, aby nie narazić się na ryzyko wystąpienia powikłań.

Leczenie przeziębienia – statystyki

Z przeprowadzonych w 2016 roku badań „Barometru Bayer” wynika, że aż 95% chorych Polaków podejmuje się samoleczenia. Najczęściej próbujemy zwalczać przeziębienie, kaszel i katar – dotyczy to 69% ankietowanych. Dużą popularnością cieszą się nie tylko specyfiki wydawane bez recepty (73%), ale również środki ziołowe (66%). Co czwarty z naszych rodaków przyznaje się do samodzielnego zażywania leków na receptę, które pozostały mu po przebytej infekcji (źródło: pulsfarmacji.pl).

Chętnie szukamy pomocy u farmaceutów i lekarzy, ale sprawnie radzimy też sobie sami. Jednak aby móc wybrać najskuteczniejsze metody leczenia i zmniejszyć ryzyko powikłań, trzeba wiedzieć, w jaki sposób zmagać się z popularnym zakażeniem górnych dróg oddechowych. Przygotowaliśmy krótki poradnik na ten temat.

Kiedy iść do lekarza?

Przeziębienie jest chorobą wirusową, wywołaną najczęściej przez różne odmiany rinowirusów. Mogą one wnikać do organizmu zarówno na drodze bezpośredniego kontaktu z chorą osobą lub jej materiałem zakaźnym, np. wydzieliną z nosa, jak też poprzez zakażone powietrze. Oznacza to, że jeśli ulegniemy zakażeniu, jednocześnie sami zaczynamy rozprzestrzeniać chorobę. Występuje ona powszechnie w społeczeństwie i roznosi się przeważnie przez dotyk – chory, dotykając nosa, zachowuje na dłoniach wirusy, które następnie przekazuje innym osobom. Nie jest więc możliwe przeziębienie się wyłącznie poprzez niedbały styl życia czy zbyt lekki ubiór zimą (źródło: www.meduzo.pl).

Pierwszymi objawami infekcji są katar, pogorszenie się samopoczucia, bóle gardła, głowy i mięśni, a także bóle kostno-stawowe. Najlepiej pozostać wtedy w domu i poleżeć kilka dni w łóżku. Należy unikać przebywania w pomieszczeniu razem z innymi zakażonymi osobami. Dlatego przeziębiony pacjent powinien zastanowić się nad tym, czy musi od razu udawać się do lekarza z pierwszymi symptomami choroby. Oczekiwanie w długiej kolejce w przychodni, wspólnie z innymi chorymi może spowodować, że jego osłabiony organizm zostanie zainfekowany innymi drobnoustrojami. Jednak w niektórych sytuacjach skorzystanie ze specjalistycznej pomocy jest niezbędne.

Kiedy gorączka jest niebezpieczna?

Jeśli niektóre objawy choroby wydają się nam nietypowe dla zwykłego przeziębienia, powinniśmy jak najszybciej skorzystać z pomocy medycznej. Przede wszystkim dotyczy to wysokiej, nieustępującej gorączki. Nieznaczne podwyższenie się temperatury nie wymaga konsultacji z lekarzem i jest sygnałem walki organizmu z chorobą, ale jeśli taka sytuacja nie zmienia się przez kilka dni lub powraca po krótkiej przerwie, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu (źródło: www.pfm.pl).

Jeśli temperatura przekracza 39°C, często znacznie osłabia się świadomość pacjenta, przez co może on potrzebować wsparcia innych osób w ocenie własnego stanu. Powyżej 40°C organizm przestaje prawidłowo regulować temperaturę, przez co może ona nadal się podnosić, a chory nie zawsze jest w stanie sam udzielić sobie pomocy. Powyżej 41°C dochodzi do nieodwracalnych zmian w układzie nerwowym. Pojawia się ryzyko śpiączki. Przekroczenie temperatury 42°C często wiąże się ze śmiercią pacjenta, do której dochodzi w wyniku uszkodzenia mózgu. Znane są jedynie pojedyncze przypadki przeżycia tak wysokich temperatur, jak 45°C (źródło: www.ncbi.nlm.nih.gov).

Nawet niższa gorączka może być niebezpieczna. Jest ona bowiem wyczerpująca dla organizmu i wiąże się z ryzykiem jego odwodnienia. Dlatego pacjent powinien pamiętać o spożywaniu dużych ilości płynów.

Domowe sposoby na przeziębienie

Korzystały z nich nasze babcie i prababcie, ale czy na pewno są skuteczne? Każda kultura wykształciła własne, naturalne sposoby walki z przeziębieniem, pomagające w załagodzeniu jego objawów. Przydadzą się one szczególnie tym, którzy są uczuleni (lub nadwrażliwi) na standardowe leki stosowane w przebiegu choroby lub nie mogą ich łączyć z innymi zażywanymi środkami. Dotyczy to również kobiet w ciąży i dzieci.

Jak się ogrzać?

Jest oczywiste, że chorego należy ogrzać. Podwyższona temperatura sygnalizuje walkę organizmu z chorobą, więc choć pacjent często skarży się na uczucie nadmiernego gorąca, konieczne jest zadbanie o odpowiednie ogrzanie go (najlepiej położenie chorego do łóżka) i zapobieganie nagłemu spadkowi temperatury. Stąd przekonanie, że osobie przeziębionej należy jak najczęściej podawać gorącą herbatę z cytryną, by dodatkowo dostarczyć jej witaminy C. Jednak współczesne badania, np. przeprowadzone w 2015 roku na Federalnej Politechnice w Damaturu w Nigerii, kwestionują tę opinię. Witamina C, czyli kwas askorbinowy, ulega częściowemu rozkładowi w temperaturze powyżej 40°C (źródło: www.researchgate.net). Jeśli więc chcemy podawać choremu witaminę C, można, a nawet warto dostarczać ją w innej formie – na przykład suplementu diety z przedłużonym uwalnianiem.

Warto pamiętać, że rozgrzeje nas również ciepła, a nawet gorąca kąpiel, po której nadal powinniśmy dbać o utrzymanie wysokiej temperatury, by zapobiec wychłodzeniu.

Co na przeziębienie? Nie tylko cytryna

Jak leczyć przeziębienie przy użyciu dostępnych owoców, warzyw i ziół? Natura dostarcza nam wielu sposobów na wzmocnienie organizmu podczas infekcji. Na uporczywy katar na pewno pomocne będą inhalacje. Na rynku dostępne są także różne mieszanki ziołowe oraz preparaty. Warto wybierać te wyciągi roślinne, które zawierają:

• kwiat bzu czarnego stymulujący czynności układu odpornościowego oraz przynoszący ulgę w przypadku podrażnienia górnych dróg oddechowych,
• kwiat dziewanny, który wspiera naturalną odporność, korzystnie wpływa na gardło i proces oddychania,
• ziele tymianku, które wspomaga wydzielanie śluzu w górnych drogach oddechowych oraz działa korzystnie na układ immunologiczny.

W leczeniu stanów zapalnych i dolegliwości bólowych gardła przydadzą się zarówno płukanki z naparu szałwii, jak i ziołowe preparaty do ssania. Takie objawy jak suchość, drapanie i ból błony śluzowej może też w znacznym stopniu złagodzić mikstura do picia, sporządzona z oliwy z oliwek z dodatkiem soku z cytryny i szczypty soli.

Zapobiegajmy odwodnieniu przez częste picie rozgrzewających herbat i naparów, które nie wykazują jednak działania moczopędnego. Podczas gorączki chory intensywnie się poci, a odwodnienie wiąże się z dodatkowym osłabianiem odporności organizmu, przez co choroba może trwać dłużej.

Rosół na przeziębienie. Dlaczego warto go pić?

• Po pierwsze, jest to płyn, który pomaga w nawadnianiu organizmu.
• Po drugie, dostarcza tłuszcz, niezbędny podczas intensywnego wydatku energetycznego, jakim jest walka z chorobą.
• Po trzecie, podczas jego gotowania uwalnia się cysteina, pomagająca w odkrztuszaniu wydzieliny.

Amerykański naukowiec Stephen Rennard przeprowadził badania nad zastosowaniem rosołu w leczeniu przeziębienia. Wyniki wykazywały, że pacjenci, którzy pili go codziennie, łagodniej przechodzili chorobę (źródło: www.ncbi.nlm.nih.gov).

Tradycyjne metody walki z przeziębieniem zakładają też korzystanie ze znanych od wieków, leczniczych warzyw, takich jak cebula, chrzan i czosnek – dodaje się je do różnych naparów, często na bazie mleka. Zawierają one bowiem fitoncydy, które swoim działaniem przypominają antybiotyki (źródło: www.jmedar.ro). Dzięki temu łagodzą objawy choroby i skracają ją. Pamiętajmy jednak, by nie dodawać ich za dużo do posiłków. Należy być szczególnie ostrożnym w przypadku spożywania surowego czosnku i surowej, ostrej cebuli, gdyż mogą one wywoływać dolegliwości ze strony wątroby i układu pokarmowego (np. nie są wskazane przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy). Są też ciężkostrawne.

Trzeba wspomnieć tu również o leczniczych ziołach. Wyciągi te są dostępne na rynku w formie tabletek i napojów: 

• ekstrakt z kwiatu bzu czarnego korzystnie wpływa na układ odpornościowy oraz przynosi ulgę w przypadku podrażnienia górnych dróg oddechowych,
• ekstrakt z ziela werbeny łagodzi podrażnienia gardła, gardzieli i strun głosowych,
• kwiat dziewanny wielkokwiatowej wspomaga układ odpornościowy oraz ułatwia oddychanie,
• ekstrakt z korzenia pierwiosnka lekarskiego wspomaga z kolei górne drogi oddechowe oraz odkrztuszanie wydzieliny oskrzelowej,
• ekstrakt z ziela szczawiu działa za to przeciwzapalnie,
• korzeń goryczki wzmacnia organizm.

Profilaktyka i suplementy

W razie osłabienia odporności organizmu (szczególnie jesienią i zimą) niezbędna jest suplementacja witaminami. Pomocne może być stosowanie środków pozwalających na uzupełnienie niedoborów mikro- i makroelementów. Na pewno trzeba korzystać z witaminy C, szczególnie w takiej formie, która umożliwia jej przedłużone uwalnianie. W tym miejscu należy wspomnieć o preparatach, w których wykorzystano matrycową budowę tabletki z przedłużonym uwalnianiem, ponieważ właśnie ona zapewnia długotrwałe i równomierne dostarczanie witaminy C. Zapobiega też przedwczesnemu jej wydalaniu z organizmu.

Budowa ta pomaga w dostarczaniu optymalnej porcji witaminy C w równych odstępach czasu przez całą dobę, a długie uwalnianie jest możliwe dzięki umieszczeniu kryształków witaminy C na matrycy.

Czemu powinniśmy się zainteresować akurat taką formą? Nasz organizm nie potrafi magazynować witaminy C, dlatego jej nadmiar jest wydalany, stąd tak ważne jest korzystanie z produktów o przedłużonym uwalnianiu. Jest to cecha bardzo istotna w momentach zwiększonego zapotrzebowania, które występuje podczas przeziębienia, pod wpływem stresu, nadmiernego wysiłku fizycznego, palenia tytoniu itp. Witamina C o przedłużonym uwalnianiu aż do 12 godzin jest wysoko przyswajalna (do 100%), a dzięki aktywnej formie kwasu L-askorbinowego i matrycowej budowie stała się unikalną formą zapewniającą najwyższą skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.

Do tego warto zażywać witaminę D, której braki są szczególnie wyraźne w sezonie zimowym. Jej deficyt wpływa na obniżenie się poziomu wchłaniania wapnia i fosforu, a także na osłabienie odporności, co wykazują chociażby najnowsze badania, opublikowane w lutym 2017 w British Medical Journal (źródło: www.bmj.com). Często spotykane są środki zawierające rutynę – substancję wpływającą na przedłużenie działania witaminy C.

Wśród suplementów diety można znaleźć również takie preparaty, które pomagają nam chronić drogi oddechowe przed infekcjami. W ich składzie znajdują się zróżnicowane ekstrakty roślinne, które korzystnie wpływają na układ odpornościowy (bez czarny) oraz na gardło i proces oddychania (np. wspomniane już: bez czarny, ziele werbeny, kwiat dziewanny, ziele tymianku, korzeń pierwiosnka lekarskiego, ziele szczawiu). Są to środki profilaktyczne, które muszą być zażywane regularnie.

Leki na przeziębienie bez recepty

Co brać na przeziębienie? – to pytanie w sezonie jesienno-zimowym można usłyszeć niemal w każdej aptece. Dostępne leki na przeziębienie należy stosować z głową, mając na uwadze tolerancję wszystkich zawartych w nich składników. Ponadto nie powinno się przekraczać zalecanego czasu ich zażywania oraz dopuszczalnych dawek. Wielu z nich nie wolno łączyć z alkoholem ani innymi środkami farmakologicznymi. Jednak jeśli będziemy stosować się do wszystkich zaleceń, na pewno specyfiki te pomogą nam w łagodnym i szybkim przejściu przez przeziębienie.

Leki na gorączkę, ból gardła, kaszel

W trakcie infekcji warto sięgnąć po leki koncentrujące się na łagodzeniu konkretnych objawów. W pierwszej kolejności zażywamy środki przeciwgorączkowe, często charakteryzujące się jednocześnie działaniem przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Jest to zrozumiałe – obniżają one temperaturę, likwidują uczucie ucisku w głowie i zmniejszają katar. Nie zawsze powinno się zażywać je od razu po podwyższeniu się temperatury; lepiej jest poczekać do chwili, gdy gorączka przekroczy 38,5°C. Do najpopularniejszych leków przeciwgorączkowych należy paracetamol – bezpieczny dla małych dzieci i kobiet w ciąży (źródło: e.pulsmedycyny.pl). W walce z przeziębieniem przydatne będą również łagodne środki rozgrzewające o naturalnym składzie, pozwalające na ogrzanie chorego.

Leczenie kaszlu zależy od tego, czy jest on suchy czy mokry. Podczas przeziębienia częściej występuje ten drugi. Wówczas warto zastosować specyfiki rozrzedzające wydzielinę i pomagające w jej odkrztuszaniu, takie jak ambroksol. W razie wystąpienia kaszlu suchego można skorzystać z dekstrometorfanu mającego działanie łagodzące dzięki hamowaniu odruchu kaszlu. Podczas infekcji dokuczliwy może być również ból i uczucie drapania w gardle. Trzeba wtedy przyjmować preparaty łagodzące w formie aerozoli lub tabletek do ssania, które szybko nawilżają błony śluzowe.

Przeziębienie na ogół ustępuje samo, ale jego objawy często utrudniają nam zwyczajne funkcjonowanie. Rozsądne stosowanie leków i środków farmakologicznych pomaga w kontynuowaniu codziennych czynności i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań. Powinniśmy pamiętać o tym, że niepokojące sygnały ze strony organizmu czy zbyt ostry przebieg choroby należy skonsultować z lekarzem, a wszystkie medykamenty stosować zgodnie z ulotką.